اسکولیوز دکستروکونوکس چیست؟
اسکولیوز در انواع و الگوهای متفاوتی وجود دارد که میتواند بر فرد تأثیر بگذارد، و به همین دلیل، تنظیم برنامههای درمانی متناسب با شرایط فردی اهمیت زیادی دارد. اسکولیوز ایدیوپاتیک به دو دسته تیپیک و غیرمعمول تقسیم میشود، که اسکولیوز دکستروکانوکس یکی از انواع معمولی آن است.
دکستروسکولیوز به منحنی ستون فقراتی اشاره دارد که به سمت راست خم میشود و از قلب فاصله میگیرد، در حالی که اسکولیوز دکستروکانوکس بیشتر به سمت بیرون (محدب) خم میشود تا به سمت داخل (مقعر).
در ادامه، در مورد متغیرهای مختلفی که برای طبقهبندی اسکولیوز استفاده میشوند بحث خواهیم کرد: محل انحنا، نوع و الگوی آن.
تشخیص اسکولیوز
تشخیص اسکولیوز به معنای وجود یک انحنای غیرطبیعی در ستون فقرات است که نه تنها به صورت جانبی خم میشود، بلکه میپیچد و به یک حالت سهبعدی تغییر میکند.
تشخیص اسکولیوز همچنین نشاندهنده شناسایی یک بیماری پیشرونده و غیرقابل درمان است، و به همین دلیل است که موفقیت درمان بر پایه مدیریت دائمی شرایط برای دستیابی به بهترین کیفیت زندگی ممکن استوار است.
پیشرفت اسکولیوز به معنای افزایش اندازه انحنای غیرطبیعی ستون فقرات است، که با افزایش نیروهای نامتعادل بیماری و تأثیرات آن همراه است و این پیشرفت با رشد بیمار آغاز میشود.
اسکولیوز از طریق معاینه فیزیکی شامل بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار، انجام آزمایش خم شدن به جلو آدامز (که در آن انحنای ستون فقرات در حالت خمیده قابل مشاهده است) و بررسی نتایج عکسبرداری اشعه X تشخیص داده میشود.
عکسبرداری اشعه X تنها روش برای مشاهده دقیق آنچه در ستون فقرات و اطراف آن رخ میدهد، تأیید وجود جزء چرخشی و اندازهگیری زاویه کاب بیمار است.
بیشتر بخوانید:
اندازه گیری زاویه کاب
اندازهگیری زاویه کاب بیمار، بخش حیاتی اطلاعات است که بر اساس آن برنامههای درمانی طراحی میشوند.
زاویه کاب بیمار هنگام عکسبرداری با اشعه ایکس با رسم خطوطی از بالا و پایین مهرههای منحرف تعیین میشود. زاویه به دست آمده به درجه بیان شده و بر اساس شدت آن دستهبندی میشود.
- اسکولیوز خفیف با ایجاد یک منحنی غیرطبیعی در ستون فقرات و اندازهگیری زاویه کاب بین 10 تا 25 درجه مشخص میشود.
- اسکولیوز متوسط با انحناهای غیرطبیعی ستون فقرات و اندازهگیری زاویه کاب بین 25 تا 40 درجه تعریف میشود.
- اسکولیوز شدید با اندازهگیری زاویه کاب بیش از 40 درجه تشخیص داده میشود و منحنیهای بسیار شدید اسکولیوز در اندازهگیری بیش از 80 درجه قرار میگیرند.
شدت این وضعیت نشاندهنده میزان انحراف ستون فقرات از حالت تراز است. وقتی انحناهای طبیعی ستون فقرات در جای خود هستند، مهرهها به درستی در یک خط راست قرار میگیرند، که ستون فقرات را محکمتر، انعطافپذیرتر میکند و به توزیع یکنواخت استرس مکانیکی در کل ستون فقرات کمک میکند.
دکستروسکولیوز چیست؟
سه بخش اصلی ستون فقرات وجود دارد و اسکولیوز می تواند در هر یک یا در بیش از یک قسمت به صورت ترکیبی ایجاد شود:
- ستون فقرات گردنی: گردن
- ستون فقرات قفسه سینه: وسط / فوقانی پشت
- ستون فقرات کمری: کمر
به عنوان مثال، اسکولیوز ترکیبی میتواند در دو بخش ستون فقرات مانند بخش فوقانی کمری و بخش تحتانی قفسه سینه به وجود آید که به آن اسکولیوز توراکولومبار میگویند.
محل انحنا یکی از معیارهای طبقهبندی است که بر اساس آن، طرحهای درمانی شکل میگیرند. محل انحنا نه تنها به من میگوید که تلاشهای درمانی را کجا متمرکز کنم، بلکه نشانههای احتمالی اسکولیوز را در بیمار نیز نمایان میکند.
در اکثر موارد اسکولیوز، بخش بدن که نزدیکترین به قسمت آسیبدیده ستون فقرات است، بیشترین تأثیرات مستقیم را تجربه میکند.
یکی دیگر از معیارهای طبقهبندی مربوط به محل انحنا، نوع خمیدگی است. در بیشتر موارد اسکولیوز معمولی، منحنی غیرطبیعی ستون فقرات به سمت راست، دور از قلب خم میشود که به آن دکستروسکولیوز گفته میشود.
اسکولیوز معمولی معمولاً علت شناختهشدهای ندارد: اسکولیوز ایدیوپاتیک تقریباً 80 درصد از موارد تشخیصدادهشده را تشکیل میدهد.
اسکولیوز غیرمعمولی با علل شناختهشده مرتبط است و 20 درصد باقیمانده را تشکیل میدهد: اسکولیوز عصبی-عضلانی، اسکولیوز مادرزادی و اسکولیوز دژنراتیو.
در اسکولیوز غیرمعمولی با علل شناختهشده، مانند اسکولیوز عصبی-عضلانی که به دلیل فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا اسپینا بیفیدا ایجاد میشود، خمیدگی منحنی به سمت چپ و به سمت قلب، که به آن لووسکولیوز میگویند، شایع است.
اسکولیوز مادرزادی از یک ستون فقرات ناقص که در رحم تشکیل میشود ناشی میگردد و اسکولیوز دژنراتیو به دلیل فرسودگی طبیعی ستون فقرات مرتبط با افزایش سن و تأثیر تجمعی برخی عوامل سبک زندگی به وجود میآید.
شایعترین نوع اسکولیوز، اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان است که معمولاً در سنین 10 تا 18 سال تشخیص داده میشود.
اسکولیوز دکستروکونوکس
انحنای غیرطبیعی ستون فقرات عمدتاً بر اساس جهت خمیدگی به بیرون یا داخل طبقهبندی میشود.
محدب به معنای خمیدگی به سمت بیرون و مقعر به معنای خمیدگی به سمت داخل است. اسکولیوز، که یک وضعیت سهبعدی به دلیل جزء چرخشی است، باعث میشود بخشهایی از ستون فقرات محدب و برخی دیگر مقعر باشند. اگر بیشتر خمیدگی به سمت راست مقعر باشد، به عنوان اسکولیوز دکستروکانکیو تشخیص داده میشود و اگر بیشتر خمیدگی به سمت راست محدب باشد، به عنوان اسکولیوز دکستروکانوکس شناخته میشود.
علائم اسکولیوز دکستروکانوکس بر اساس عواملی چون سن بیمار، شدت بیماری و موقعیت انحنا متفاوت است.
در کودکان، علائم اصلی دکستروسکولیوز شامل تغییرات وضعیتی است که تقارن بدن را مختل میکند: ناهمواری باسن، شانههای نامتقارن، قوس قفسه سینه، ناهمواری دور کمر و اختلال در راه رفتن، تعادل و هماهنگی.
در بزرگسالان، شایعترین علامت اسکولیوز دکستروکانوکس، درد است که میتواند شامل درد عضلانی، کمردرد و درد ناشی از فشردگی عصبی به اندامها باشد.
به عنوان مثال، درد عصب سیاتیک یک عارضه شایع هنگامی است که اسکولیوز در ناحیه کمری رخ میدهد. عصب سیاتیک که از ستون فقرات کمری شروع میشود، میتواند در صورت انحنای غیرطبیعی فشرده و تحریک شود.
انحنای طبیعی ستون فقرات میتواند باعث بروز علائم متعدد در سراسر بدن شود. مغز و ستون فقرات به صورت همزمان کار میکنند تا سیستم عصبی مرکزی را تشکیل دهند، بنابراین ستون فقرات در عملکرد تقریباً هر بخش و سیستم فعال بدن دخیل است.
نتیجه گیری
تشخیص اسکولیوز dextroconvex به معنای وجود یک انحنای غیرطبیعی در ستون فقرات است که به سمت راست، دور از قلب خم میشود. این انحنا عمدتاً محدب است، یعنی به سمت بیرون برجسته است.
موارد دکستروسکولیوز رایج هستند و درمانهای محافظهکارانه بر اساس عوامل مهمی مانند سن بیمار، نوع و شدت وضعیت، و مکان انحنا، شخصیسازی میشوند.
اسکولیوز در سطوح مختلف شدت وجود دارد، از خفیف تا بسیار شدید، و علائم آن با پیشرفت بیماری افزایش مییابند. رشد، عامل اصلی پیشرفت اسکولیوز است و بلوغ اسکلتی در این زمینه کلیدی میباشد.
بلوغ اسکلتی به دلیل تبدیل شدن اسکولیوز به یک وضعیت فشاری پس از رسیدن به این مرحله، از نظر علائم نیز حائز اهمیت است. در این زمان، ستون فقرات و بافتهای اطراف آن در برابر فشار آسیبپذیر میشوند.
با توجه به اینکه اسکولیوز میتواند با گذشت زمان بدتر شود، فارغ از نوع آن، چه ایدیوپاتیک، عصبی-عضلانی، دژنراتیو یا مادرزادی باشد، باید به طور فعال مدیریت شود.
در بزرگسالان، مؤثرترین روش برای کاهش درد ناشی از اسکولیوز، درمان بیماری اصلی است.